Netia

Każdy użytkownik internetu jest narażony na kradzież poufnych danych. Oszuści szukają różnych sposobów na to, aby je przejąć – np. kiedy korzystasz z serwisów społecznościowych, poczty e-mail czy kupujesz online. Sprawdź, jak chronić swoje dane osobowe w internecie i dlaczego warto to robić. Dowiedz się także, w jaki sposób zastrzec numer PESEL oraz swój dowód osobisty.

Dlaczego warto ochronić dane osobowe?

Cyberprzestępcy próbują przejąć poufne informacje najczęściej po to, aby zyskać korzyści finansowe – np. poprzez:

• włamanie na konto bankowe i przelanie pieniędzy na swój rachunek,
• zaciągnięcie kredytu na dane swojej ofiary,
• wymuszenie okupu,
• wystawienie fałszywej faktury lub rachunku na skradzione dane osobowe,
• aktywowanie płatnej subskrypcji.

Kradzież tożsamości w internecie może także skutkować wykorzystaniem wizerunku danej osoby do działań przestępczych – np. skompromitowania swojej ofiary czy nakłonienia do ryzykownych inwestycji.

Jakich danych nie podawać w internecie lub przez telefon?

Internauci często sami podają oszustom swoje prywatne dane za pośrednictwem elektronicznych formularzy, wiadomości mailowych lub w trakcie rozmowy telefonicznej. Częstym przypadkiem jest oszustwo na pracownika banku. Przestępca podszywa się wtedy pod konsultanta i próbuje wyłudzić dane logowania do bankowości internetowej lub skłonić do zainstalowania fałszywej aplikacji.

Jakich danych nie podawać przez telefon, komunikatory, czat czy w odpowiedzi na maile? Przede wszystkim loginów, haseł, kodów PIN i BLIK oraz informacji z kart płatniczych. Pracownik banku ani żadnej innej firmy nie ma prawa o nie prosić – w takiej sytuacji jak najszybciej przerwij rozmowę. Warto także zachować szczególną ostrożność w razie udostępniania innych poufnych danych, np. w celu rejestracji na stronie internetowej czy weryfikacji tożsamości. Jeśli cokolwiek wzbudzi Twoje podejrzenia, wtedy nie podawaj zwłaszcza:

• numeru PESEL,
• numeru dowodu osobistego,
• numeru telefonu,
• adresu miejsca zamieszkania,
• imienia i nazwiska,
• daty urodzenia.

W jaki sposób oszuści wyłudzają poufne informacje?

Internetowi przestępcy używają wielu przebiegłych metod, aby przejąć wrażliwe dane swoich ofiar. Często stosują phishing lub catfishing – podszywają się wtedy pod inne osoby. Mogą także wykorzystywać złośliwe oprogramowanie – np. trojany, spyware, keyloggery czy ransomware. Coraz częściej posługują się również narzędziami sztucznej inteligencji (AI), aby np. tworzyć fałszywe treści wizualne i dźwiękowe (deepfake).

Jak chronić swoje dane osobowe w internecie?

Chcesz zminimalizować ryzyko kradzieży swoich poufnych danych? Sprawdź sprawdzone sposoby, które zwiększą Twoje bezpieczeństwo w sieci.

Nie ignoruj sygnałów ostrzegawczych

Użytkownicy internetu często ułatwiają zadanie cyberprzestępcom z powodu braku ostrożności. Zazwyczaj zdołasz uniknąć kradzieży poufnych danych, jeśli w porę zauważysz sygnały ostrzegawcze. Zaliczają się do nich m.in.:

• błędy w adresach nadawców i linkach URL stron internetowych – oszuści często korzystają z narzędzi do automatycznego wysyłania maili i tworzenia witryn. Nieraz w treści pojawiają się błędy ortograficzne, literówki czy nieprawidłowe odmiany,
• wywoływanie presji i pilności – przestępcy próbują w ten sposób wpłynąć na emocje użytkownika i skłonić go do podjęcia szybkiej, nieprzemyślanej decyzji,
• nierealistycznie atrakcyjne oferty – zachowaj czujność, jeśli ktoś w internecie obiecuje Ci np. szybkie zyski bez wysiłku czy produkty w podejrzanie niskich cenach,
• niechciane kontakty – Twoje podejrzenia powinien wzbudzić spam czy zaskakujące wiadomości w mailach lub komunikatorach, np. z nagłą prośbą o pomoc finansową od nieznajomej osoby czy powiadomieniem o zaległej płatności,
• linki lub pliki przesłane w prywatnych wiadomościach od niezaufanych nadawców – w żadnym wypadku ich nie otwieraj. Dowiedz się także, jak sprawdzić, czy Twój mail jest bezpieczny i gdzie zgłaszać podejrzane maile.

Ogranicz udostępnianie danych

Im mniej prywatnych informacji udostępniasz w internecie, tym mniejsze ryzyko ich kradzieży. Za każdym razem dobrze się zastanów, czy na pewno możesz zaufać serwisowi, w którym się rejestrujesz. Pamiętaj też o tym, że nawet uczciwe i znane firmy stają się ofiarami wycieku danych czy innego naruszenia ich bezpieczeństwa. Zamiast pełnego imienia i nazwiska zawsze bezpieczniej będzie podać pseudonim.

Zachowaj ostrożność nawet w przypadku marek, które znasz i im ufasz. Oszuści często podszywają się pod nie, aby wprowadzić użytkowników w błąd. Twoje podejrzenia powinny wzbudzić zwłaszcza błędy czy dodatkowe znaki w adresie URL, nieznacznie zmienione logo czy błędy językowe na stronie.

Pobieraj aplikacje tylko z zaufanych źródeł

Fałszywe aplikacje często są zainfekowane złośliwym programowaniem wykradającym poufne dane. Pamiętaj więc, aby pobierać programy tylko ze stron, którym możesz zaufać – wiarygodne źródła w przypadku urządzeń mobilnych to zwłaszcza sklep Google Play i App Store.

Korzystaj z systemu do ochrony prywatności w sieci

Aby zapobiec kradzieży poufnych danych, warto korzystać z oprogramowania antywirusowego, które chroni nie tylko przed wirusami, lecz także blokuje złośliwe strony, monitoruje próby kradzieży tożsamości i włamań na konto bankowe czy pomaga tworzyć silne hasła.

Używaj silnych i unikalnych haseł

Jednym z najskuteczniejszych sposobów na to, jak chronić swoje dane osobowe w internecie, jest korzystanie z bezpiecznych haseł. Powinny być one przede wszystkim unikalne w każdym serwisie, do którego się logujesz. Jest to ważne z prostego powodu – jeśli oszuści przejmą jedno Twoje hasło, spróbują wykorzystać je do automatycznego logowania w różnych serwisach za pomocą odpowiednich narzędzi.

Hasła muszą być także silne – składać się z kombinacji wielu liter (dużych i małych), cyfr i znaków specjalnych. Nie musisz ich pamiętać, jeśli skorzystasz z menedżera haseł. Program pozwala automatycznie generować mocne hasła i przechowywać je w zaszyfrowanym pliku na dysku komputera.

Zmień dane w razie ich wycieku

Jeśli masz konto w serwisie, który padł ofiarą wycieku danych swoich klientów, wtedy cyberprzestępcy mogą wykorzystać je w celu kradzieży tożsamości. Nie zapomnij w takiej sytuacji jak najszybciej zmienić danych logowania. Warto też korzystać z różnych adresów mailowych, aby ograniczyć ryzyko przejęcia kont.

Włącz funkcję uwierzytelniania dwuskładnikowego

Uwierzytelnianie dwuskładnikowe (2F2) to mechanizm zabezpieczający przed kradzieżą danych osobowych w internecie. Polega na stosowaniu dodatkowej metody weryfikacji tożsamości podczas logowania na różne konta. Oprócz nazwy użytkownika i hasła trzeba wtedy np. podać numer PIN lub kod SMS, zatwierdzić operację w aplikacji czy poprzez logowanie biometryczne.

Pamiętaj o aktualizacjach

Aby chronić dane osobowe, należy regularnie aktualizować system operacyjny, oprogramowania antywirusowe, przeglądarkę stron, a także wszystkie inne aplikacje na telefonie i komputerze. Pozwoli to na bieżąco usuwać luki w zabezpieczeniach.

Ostrożnie korzystaj z publicznych sieci Wi-Fi

Ogólnodostępne sieci Wi-Fi najczęściej nie są odpowiednio zabezpieczone, dlatego oszuści mogą łatwo przejąć poufne dane użytkowników. Zadbaj więc o swoją prywatność w sieci i nie podawaj żadnych prywatnych informacji, kiedy korzystasz z takich łączy. W żadnym wypadku nie loguj się zwłaszcza do bankowości internetowej. Warto też wyłączyć w ustawieniach urządzenia automatyczne łączenie się z sieciami Wi-Fi.

Ustaw silną blokadę ekranu telefonu

Możesz zabezpieczyć dostęp do telefonu za pomocą kodu PIN, hasła czy biometrycznego systemu weryfikacji tożsamości na podstawie odcisku palca czy wyglądu twarzy.

Jak zastrzec swoje dane osobowe?

Zastrzeżenie danych osobowych może zapobiec ich wykorzystaniu przez oszustów. Istnieje możliwość, aby zablokować numer PESEL oraz dowód osobisty.

Jak zastrzec swój numer PESEL

Nie chcesz, aby ktokolwiek posłużył się należącym do Ciebie numerem PESEL bez Twojej wiedzy? Możesz zastrzec go bez wychodzenia z domu. W tym celu:

• wejdź na stronę pod adresem https://www.mobywatel.gov.pl/twoje-dane/rzp-pesel
• zaloguj się za pomocą profilu zaufanego, e-dowodu, podpisu kwalifikowanego lub danych logowania do swojego banku,
• kliknij przycisk Zastrzeż PESEL – w każdej chwili możesz cofnąć zastrzeżenie.

Jak zastrzec swój dowód osobisty?

Istnieje możliwość, aby czasowo zastrzec swój e-dowód, czyli dowód osobisty wydany po 4 marca 2019 roku. Może być to uzasadnione w przypadku uszkodzenia takiego dokumentu lub kradzieży. Aby zawiesić swój dowód:

• wejdź na stronę https://www.gov.pl/web/gov/zglos-utrate-lub-uszkodzenie-swojego-dowodu-osobistego-uniewaznij-dowod
• kliknij przycisk Wyślij zgłoszenie,
• zaloguj się na stronie za pomocą jednej z dostępnych metod – np. profilem zaufanym,
• wybierz powód zastrzeżenia – uszkodzenie lub utrata dowodu,
• upewnij się, że dane w dowodzie są prawidłowe,
• kliknij przycisk Unieważnij dowód.

Chroń swoje dane osobowe z Bezpiecznym Internetem

Chcesz zwiększyć bezpieczeństwo swoich danych osobowych w sieci? Pomoże Ci w tym Bezpieczny Internet – usługa, która chroni przed różnymi zagrożeniami cyberbezpieczeństwa. Zapewnia m.in. zaawansowaną ochronę antywirusową i antyspamową, monitoruje próby kradzieży tożsamości i odcina niebezpieczne sesje, a także pozwala blokować treści nieodpowiednie dla dzieci.

Częścią pakietu Bezpieczny Internet jest również menedżer haseł, czyli narzędzie do automatycznego generowania silnych danych uwierzytelniających oraz ich bezpiecznego przechowywania.