Netia

Kradzież danych osobowych w internecie jest powszechnym zjawiskiem, do którego dochodzi wielokrotnie każdego dnia. Cyberprzestępcy stosują coraz sprytniejsze i skuteczniejsze metody – często posługują się w tym celu nowoczesnymi narzędziami, np. wykorzystującymi sztuczną inteligencję. Podejrzewasz, że ktoś ukradł Twoje prywatne dane w internecie? Dowiedz się, jak to zweryfikować i gdzie zgłosić, jeśli podejrzenia się potwierdzą. Poznaj także możliwe przyczyny i skutki kradzieży danych.

Na czym polega kradzież danych osobowych w internecie?

Kradzież danych osobowych w sieci polega na przejęciu poufnych informacji od określonej osoby bez jej wiedzy. Mogą to być m.in. następujące dane:

• numer PESEL,
• numer i seria dowodu osobistego,
• informacje z karty płatniczej,
• imię i nazwisko,
• miejsce zamieszkania,
• numer telefonu,
• adres e-mail,
• dane uwierzytelniające – np. loginy i hasła do e-bankowości oraz innych serwisów internetowych,
• data urodzenia,
• numer rachunku bankowego.

Kiedy cyberprzestępca posłuży się bez Twojej wiedzy skradzionymi danymi, wtedy będzie to kradzież tożsamości w internecie. Najczęściej jej celem jest uzyskanie korzyści finansowych.

Potencjalne przyczyny kradzieży poufnych informacji

Kradzież tożsamości może być skutkiem różnych działań internetowych przestępców, a także zaniedbań i nierozważnych działań ze strony użytkownika. Do najczęstszych przyczyn można zaliczyć m.in.:

• ataki hakerskie – cyberprzestępcy stosują różne metody i narzędzia – m.in. włamują się do niezabezpieczonych sieci Wi-Fi, wykorzystują luki w zabezpieczeniach systemu i aplikacji, przekierowują użytkowników na niebezpieczne strony internetowe, fałszują adresy domen (typosquatting) czy przechwytują komunikację między użytkownikiem a serwerem,
• infekcje złośliwym oprogramowaniem – hakerzy używają do kradzieży poufnych danych różne szkodliwe programy, w tym spyware, keyloggery, ransomware czy trojany,
• przejęcie aktywnych sesji – nieuczciwe osoby mogą wykorzystywać aktywne sesje na urządzeniu, aby w bezpośredni sposób przejąć pliki czy dane zapisane w przeglądarce,
• phishing – cyberprzestępcy stosują techniki socjometryczne, aby podszyć się pod zaufane osoby i instytucje, np. członka rodziny, pracownika banku, kuriera, policję, prokuraturę czy operatora komórkowego. Wyłudzenie danych osobowych polega w tym przypadku na tym, że przestępca podstępem nakłania ofiarę, aby sama udostępniła swoje poufne dane. Może stosować w tym celu scam – np. wysyłać wiadomości z linkami do fałszywych stron,
• vishing – rodzaj phishingu, który polega na wykorzystaniu komunikacji telefonicznej. Najczęściej dotyczy oszustw na pracownika banku,
• deepfake – generowanie fałszywych treści graficznych i dźwiękowych przy użyciu narzędzi sztucznej inteligencji,
• skimming – przestępstwo, które polega na pozyskiwaniu informacji z karty płatniczej – np. za pomocą kamer, fałszywej klawiatury w bankomacie czy czytników paska magnetycznego karty.

Czym może skutkować wyłudzenie danych osobowych?

Kradzież danych osobowych może przynieść wiele negatywnych konsekwencji dla ofiary. Jest ona narażona m.in. na:

• wycieki danych – jeśli cyberprzestępcy ukradną dane personalne użytkowników danego serwisu internetowego, mogą publicznie je udostępnić w sieci, co pozwoli nieuczciwym osobom wykorzystać je w różnych celach,
• włamanie na konto bankowe – przy użyciu skradzionych danych autoryzacyjnych cyberprzestępca może np. wykonać polecenie przelewu na swój rachunek,
• wyłudzenie pieniędzy – oszust skłania ofiarę, aby przelała pieniądze na jego konto lub fizycznie wręczyła gotówkę w ustalonym miejscu,
• zaciągnięcie pożyczki na skradzione dane – nie jednej, a nawet kilku,
• przejęcie konta w serwisach społecznościowych – aby np. upokorzyć ofiarę i zepsuć jej reputację,
• prowadzenie działań przestępczych – posłużenie się skradzionymi danymi np. w celu prania brudnych pieniędzy,
• kradzież majątku – przestępca może użyć cudzych danych, aby wynająć samochód czy pokój hotelowy, a następnie ukraść różne przedmioty,
• zawarcie na skradzione dane umów abonamentowych i aktywacja usług subskrypcyjnych – np. telewizji, internetu czy pakietu komórkowego.

Jak sprawdzić kradzież danych osobowych?

Jeśli podejrzewasz kradzież danych osobowych w internecie, możesz to sprawdzić na wiele sposobów.

Usługa Bezpieczne Dane

Kradzież danych w prosty sposób zweryfikujesz na rządowej stronie Bezpiecznedane.gov.pl. Zawiera ona bazę wycieków informacji o użytkownikach serwisów internetowych. Aby sprawdzić kradzież danych osobowych:

1. kliknij przycisk „Sprawdź dane” na stronie Bezpiecznedane.gov.pl,
2. zaloguj się do usługi przy użyciu Profilu Zaufanego, e-dowodu lub danych logowania do banku,
3. wpisz w wyszukiwarce swój adres e-mail i kliknij „Sprawdź dane”,
4. sprawdź w analogiczny sposób, czy ktoś ukradł Twój login.

Strona Have i Been Pwned

Jest to bezpłatny serwis, który założył słynny ekspert cyberbezpieczeństwa Troy Hunt. Na stronie możesz sprawdzić, czy doszło do wycieku Twojego adresu e-mail lub hasła. Wystarczy, że wpiszesz dane w polu wyszukiwania, klikniesz przycisk „pwned?”, a następnie odczytasz wynik.

Rejestry dłużników

Kradzież danych osobowych możesz także sprawdzić, jeśli zamówisz raport z Biura Informacji Kredytowej. Dowiesz się w ten sposób, czy ktoś zaciągnął pożyczkę na Twoje prywatne dane.

Monitorowanie transakcji i wiadomości

Na kradzież danych osobowych w internecie mogą wskazywać różne podejrzane transakcje na Twoim koncie bankowym – np. przelewy, których sobie nie przypominasz, płatności kartą za nieznane Ci zakupy czy nieskładane przez Ciebie wnioski o udzielenie kredytu. Warto więc na bieżąco monitorować historię rachunku.

O przejęciu Twoich poufnych danych może także świadczyć znacznie zwiększona częstotliwość otrzymywania spamu – np. w wiadomościach mailowych od nieznanych nadawców.

Kradzież danych osobowych – gdzie zgłosić taki incydent?

Jeśli kradzież Twoich poufnych danych się potwierdzi, wtedy nie bagatelizuj tego zagrożenia. Najlepiej niezwłocznie zgłoś incydent odpowiednim organom ścigania, firmom i instytucjom.

Bank

Skontaktuj się jak najszybciej z bankiem – zwłaszcza jeśli cyberprzestępca ukradł Twoje dane logowania do e-bankowości, informacje z dowodu osobistego czy karty płatniczej. Pracownik banku zablokuje dostęp, zastrzeże kartę i dokument tożsamości, co uniemożliwi oszustowi przeprowadzenie transakcji.

Pozostali usługodawcy

Poinformuj także pozostałych dostawców usług, m.in. operatora internetu, telewizji czy telefonii komórkowej, a także sklepy internetowe, w których składasz zamówienia.

Policja

Gdzie zgłosić oszustwo internetowe przez internet? Kradzież prywatnych danych możesz także zgłosić Komendzie Rejonowej Policji. Na miejscu podaj swoje dane kontaktowe i możliwie jak najdokładniej opisz zdarzenie.

Urząd gminy

W urzędzie miasta lub gminy możesz unieważnić swój dowód osobisty, aby przestępcy nie posłużyli się nim w złym celu, np. aby zaciągnąć pożyczkę na Twoje dane.

Co jeszcze możesz zrobić?

Jeśli ktoś ukradł Twój numer PESEL, możesz go zastrzec online – pozwala na do bezpłatna usługa publiczna „Zastrzeż PESEL”. Wystarczy, że zalogujesz się do usługi za pośrednictwem aplikacji mObywatel lub na stronie internetowej https://info.mobywatel.gov.pl/uslugi/zastrzez-pesel, a następnie klikniesz przełącznik zastrzegania i zatwierdzisz wybór. Dzięki temu zablokujesz możliwość zaciągania na Twoje dane kredytów i zawierania jakichkolwiek umów z bankami oraz innymi instytucjami finansowymi.

Aby utrudnić przestępcom wykorzystanie Twoich wrażliwych danych, możesz także:

• przeskanować komputer i inne urządzenia oprogramowaniem antywirusowym,
• wylogować się ze wszystkich serwisów,
• zmienić używane do tej pory hasła – m.in. do usług internetowych, sklepów online i sieci Wi-Fi. Sprawdź na naszym blogu, jak tworzyć bezpieczne hasła,
• włączyć uwierzytelnianie dwuskładnikowe – zwłaszcza na stronach banków.

Poznaj także najważniejsze zasady bezpieczeństwa w sieci.

Bezpieczny Internet ochroni Twoje poufne dane

Wybierając naszą usługę Bezpieczny Internet, zyskasz możliwość skutecznego zabezpieczenia swojego komputera, smartfona czy tabletu przed kradzieżą poufnych danych. Dodatkowo nasza usługa:

• na bieżąco skanuje wszystkie odwiedzane strony i pobierane aplikacje,
• blokuje niezaufane sesje internetowe i próby włamań do serwisów e-bankowości,
• monitoruje reputację sklepów internetowych,
• wysyła alerty o wyciekach danych.

Bezpieczny internet zapewnia także zaawansowaną ochronę przed różnego rodzaju złośliwym oprogramowaniem, chroni przed spamem czy umożliwia rodzicom blokowanie stron nieodpowiednich dla dzieci. Pozwala ponadto korzystać ze Skarbca Haseł – programu, w których automatycznie wygenerujesz bezpieczne hasła oraz przechowasz je w odpowiednio zaszyfrowanym pliku.