Według analizy przeprowadzonej przez Business Research Insights, wartość światowego rynku blockchain w łańcuchach dostaw w 2022 roku wyniosła 249,6 mln USD, a w 2031 roku ma osiągnąć poziom 3,595 mld USD (jeśli będzie rosnąć w tempie 34,5% rocznie). Zanim jednak odpowiemy na pytanie, co stoi za takim wzrostem zainteresowania, warto wyjaśnić, co to jest blockchain i jak działa.

 

Blockchain (z ang. łańcuch bloków) to rejestr służący do przesyłania i przechowywania danych na temat transakcji internetowych. Każdy blok mieści w sobie informacje o pewnej ilości transakcji. Po jego zapełnieniu tworzą się kolejne, z których powstają łańcuchy. Pojedynczy łańcuch może być rozproszony pomiędzy wiele urządzeń, ale wszystkie jego elementy tworzą logiczną całość.

 

Zmiana informacji zawartej w blockchainie wymaga ingerencji we wszystkie poprzednie bloki danego łańcucha, co w praktyce prawie uniemożliwia fałszerstwo. Dane zapisane w tej formie nie mogą też zostać usunięte z łańcucha.

 

Technologia blockchain opiera się na sieci P2P (peer-to-peer). Użytkownicy przesyłają dane bezpośrednio między sobą, bez udziału centralnego systemu, np. banku, a poprawność transakcji jest weryfikowana przez pozostałych użytkowników.

 

Opisując czym jest blockchain, nie można pominąć koncepcji internetu trzeciej generacji, czyli Web 3.0. Kładzie ona duży nacisk na bezpieczeństwo danych, transparentność ich wykorzystywania i decentralizację. Opisywana technologia wpisuje się w tę koncepcję i jest uznawana za jeden z elementów zwiastujących nadejście nowej ery internetu.

   

Ze względu na wysoki poziom złożoności współczesnych łańcuchów dostaw utrzymanie transparentności na wszystkich poziomach jest poważnym wyzwaniem. Standardowe systemy są podatne na manipulacje, a ustalenie winowajcy w przypadku zakłóceń pochłania dużo czasu i energii. Rozwiązaniem tego problemu są właśnie technologie typu blockchain.

 

Wszystkie ogniwa łańcucha dostaw mają wgląd w informacje zapisane w całym blockchainie, a więc ich weryfikacja jest o wiele prostsza, a odtworzenie drogi surowców lub towarów w razie problemów nie zajmuje wiele czasu.

 

Korzyści z technologii blockchain dla łańcucha dostaw to między innymi:

 

• Lepsza przejrzystość – zapewnia pełną widoczność na każdym etapie łańcucha dostaw, co umożliwia śledzenie pochodzenia produktów i ich drogi od źródła do klienta.


• Zapobieganie fałszerstwom – umożliwia potwierdzenie autentyczności produktów, surowców i komponentów.


• Zwiększenie efektywności operacyjnej – zastąpienie nieefektywnego modelu przetwarzania danych rozwiązaniem, które wykorzystuje technologię blockchain, usprawnia i automatyzuje procesy logistyczne oraz zmniejsza koszty administracyjne.


• Zrównoważony rozwój – znając dokładne pochodzenie towarów, firmy mogą zapewnić klientów i partnerów biznesowych, że nie pochodzą one np. ze stref konfliktów. Łatwiej jest też udowodnić, że podczas produkcji zachowana została zgodność z normami środowiskowymi.


• Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa teleinformatycznego – struktura blockchain jest odporna na większość działań cyberprzestępców, dzięki czemu zwiększa ochronę łańcucha dostaw przed atakami.


• Szybsza reakcja na problemy i zarządzanie zwrotami – ustalenie problematycznego ogniwa łańcucha dostaw jest o wiele prostsze niż w przypadku tradycyjnych rozwiązań, co ułatwia wykrywanie problemów i dokonywanie zwrotów.

 

Dzięki wiedzy o tym, co to jest technologia blockchain, wielu firmom udało się zwiększyć efektywność, wiarygodność, przejrzystość i bezpieczeństwo operacyjne łańcuchów dostaw. Jej implementacja sprawia, że procesy logistyczne w firmach są bardziej odporne na zagrożenia i zrównoważone.

   

Obecnie zastosowanie blockchaina w łańcuchach dostaw jest częstsze, niż może się wydawać – używają go firmy spożywcze, transportowe, motoryzacyjne czy farmaceutyczne. Największa na świecie firma obsługująca transport morski, Maersk, skorzystała z pomocy IBM i opracowała platformę TradeLens opartą właśnie na tej technologii. Z jej pomocą przedsiębiorstwo śledzi globalny przepływ towarów. Blockchain w logistyce firmy Maersk przyczynił się do usprawnienia światowego handlu, zmniejszenia opóźnień i redukcji kosztów związanych z transportem na duże odległości.

 

Amerykańska sieć sklepów Walmart również skorzystała ze wsparcia IBM i wdrożyła technologię blockchain do swoich łańcuchów dostaw. Weryfikuje w ten sposób m.in. miejsce pochodzenia zamawianej za granicą żywności. Zbiera też informacje o tym, gdzie i jak była przetwarzana oraz jaki jest jej termin przydatności. Pozwala to zapobiegać fałszerstwom i nieetycznym zachowaniom ze strony niektórych dostawców. W przypadku wykrycia skażonej żywności blockchain umożliwia szybką identyfikację jej źródła.

 

Blockchain wspiera też firmy w zwiększaniu bezpieczeństwa klientów np. MediLedger korzysta z opartego na nim systemu, żeby śledzić przepływ leków na receptę. Uniemożliwia to ich podrabianie i ułatwia pacjentom otrzymywanie odpowiednich preparatów.

 

Niemiecki producent samochodów, firma BMW, korzysta z blockchaina do śledzenia przepływu podzespołów i surowców. Zapewnia to przejrzystość i uniemożliwia jakiekolwiek manipulacje, co jest szczególnie ważne ze względu na wysoką złożoność i wieloetapowość łańcuchów dostaw w branży automotive.

   

Technologia blockchain opiera się na kryptografii – kolejne bloki połączone są ze sobą poprzez szyfrowane zależności. Dzięki temu dane zawarte w blokach są widoczne jedynie dla autoryzowanych uczestników łańcucha dostaw, którzy mają klucze pozwalające na ich odszyfrowanie. To szczególnie istotne w przypadku danych wrażliwych, np. w przemyśle farmaceutycznym i wysokotechnologicznym.

 

Rozproszona struktura blockchaina zapewnia ochronę przed atakami wymierzonymi w pojedyncze źródło danych, np. centralny serwer lub słabo chroniony punkt dostępu. Nawet w przypadku fizycznego zniszczenia jednego z elementów sieci, pozostałe mogą wciąż pracować, a dane pozostają bezpieczne.

 

Każdy węzeł sieci posiada kompletną kopię rejestru, dzięki czemu nieautoryzowana zmiana zapisanych danych jest praktycznie niemożliwa. Wszystkie nowe informacje muszą zostać zweryfikowane przez inne urządzenia korzystające z danego blockchaina, więc nie mogą pozostać niezauważone.

   

Do prawidłowego funkcjonowania technologia blockchain wymaga wydajnej infrastruktury IT. Przetwarzanie znacznej ilości danych, zapewnienie ciągłości działania sieci czy ochrona przed cyberzagrożeniami to wyzwania, którym podołać mogą jedynie zaawansowane rozwiązania teleinformatyczne. Usługi Netii z zakresu Data Center i Cloud wpisują się w potrzeby firm implementujących blockchain w swoich łańcuchach dostaw.

 

W ramach usługi Netia Compute firmy otrzymują dostęp do wysoce wydajnych zasobów obliczeniowych. Skalowalność tego rozwiązania zapewnia nieprzerwane funkcjonowanie procesów logistycznych, które wykorzystują blockchain niezależnie od liczby transakcji przetwarzanych w danym momencie.

 

Istotnym elementem wspierającym technologię blockchain jest także szybka i niezawodna transmisja danych, którą zapewnia Netia Cloud Tunnel. Usługa umożliwia bezpieczną i wydajną komunikację między różnymi elementami infrastruktury IT, w tym rozwiązaniami opartymi o chmurę hybrydową. Daje to dużą elastyczność w wykorzystywaniu procesów opartych o łańcuchy bloków.