Sieć rozległa (Wide-Area-Network, WAN) to duża sieć komputerowa, która łączy grupy urządzeń, zwykle na znaczne odległości. Mogą to być biura, centra danych, aplikacje w chmurze czy zasoby pamięci masowej. WAN jest często stosowany przez firmy do łączenia ze sobą sieci lokalnych (LAN), działających w poszczególnych oddziałach.

 

Definicja sieci WAN obejmuje szeroki zakres technologii i rozwiązań, które umożliwiają komunikację między oddalonymi lokalizacjami.

 

W przeszłości sieci WAN były projektowane głównie w celu zapewnienia stabilnego, przewidywalnego połączenia między oddziałami a główną siedzibą firmy. Systemy IT przedsiębiorstw opierały się wówczas głównie na centralnych serwerowniach i lokalnych centrach danych. Ruch sieciowy był determinowany przez aplikacje hostowane na firmowych serwerach, a większość krytycznych operacji odbywała się w zamkniętym ekosystemie.

 

Obecnie model funkcjonowania sieci WAN znacząco się zmienił. Firmy nie operują już wyłącznie na lokalnych zasobach, stawiając na rozwiązania chmurowe. Według danych Eurostatu w 2023 roku korzystało z nich 55,7% polskich przedsiębiorstw. Wymagania tych firm wobec sieci rozległych mogą różnić się w zależności od specyfiki działalności czy rozmiaru organizacji. Firmy używają zaawansowanych systemów do zarządzania, analityki i komunikacji, które wymagają niskich opóźnień niezależnych od lokalizacji użytkownika.

 

Przepływ danych coraz częściej ma charakter rozproszony, co oznacza, że użytkownicy łączą się bezpośrednio z chmurą, a nie z centralnym Data Center. Wymaga to wdrożenia nowoczesnych metod zarządzania ruchem sieciowym, gdyż podejście tradycyjne, oparte na kierowaniu go przez centralny węzeł, powoduje niepotrzebne przeciążenie infrastruktury i zwiększa opóźnienia.

 

Rosnące rozproszenie oddziałów, dynamiczna zmienność obciążeń i popularyzacja rozwiązań z zakresu Internetu Rzeczy (IoT) powodują, że rosną wymagania firm w kwestii elastyczności sieci WAN. Infrastruktura sieciowa musi być zdolna do automatycznej optymalizacji tras przesyłu danych, wyboru najbardziej efektywnego łącza i dynamicznej alokacji zasobów.

   

Tradycyjne sieci WAN były projektowane do obsługi ruchu między oddziałami a centralnym Data Center. Nierzadko więc nie są w stanie zapewnić wystarczającej wydajności w środowiskach wielochmurowych, które z natury są złożone. Opierają się na rozwiązaniach od wielu dostawców, a każdy z nich ma własną architekturę sieciową, protokoły i procedury bezpieczeństwa.

 

Dodatkowo, coraz więcej organizacji wdraża hybrydowy model pracy, który wymaga dostępu do zasobów firmy nie tylko z biur, ale też z domów. Przy dużej skali połączenia VPN, opierające się na pojedynczych łączach, mogą okazać się niewystarczające. Firmy szukają więc alternatyw dla klasycznych rozwiązań sieciowych.

 

Sieci WAN muszą sprostać także wymaganiom nowoczesnych, coraz bardziej złożonych aplikacji. Systemy CRM, ERP czy oprogramowanie analityczne działają w trybie online i wymagają minimalnych opóźnień, których wysoki poziom może prowadzić do spadku wydajności aplikacji, a w konsekwencji do obniżenia produktywności pracowników. Klasyczne rozwiązania, które wykorzystują centralny punkt wymiany ruchu, mogą w przypadku zasobów chmurowych rozproszonych po różnych platformach doświadczać nadmiernego przeciążenia i generować opóźnienia.

 

Poważnym wyzwaniem dla tradycyjnych sieci WAN może być również zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Model ochrony oparty na scentralizowanych zabezpieczeniach, takich jak Firewall czy systemy IDS/IPS, może okazać się niewystarczający, gdy użytkownicy korzystają z aplikacji chmurowych lub pracują zdalnie, a ruch sieciowy nie przechodzi przez główne punkty kontroli.

   

Szukając odpowiedzi na ułomności tradycyjnych sieci rozległych, przedsiębiorstwa coraz częściej decydują się na wdrożenie SD-WAN (Software-Defined Wide-Area Network). Według firmy Command Link w 2024 roku 26% firm już wdrożyło to rozwiązanie, a jedynie 11% nie planuje zrobić tego w przyszłości.Technologia wykorzystuje wirtualną architekturę sieciową opartą na oprogramowaniu, które umożliwia dynamiczne wybieranie tras przesyłu, pozwalając na efektywne wykorzystywanie różnych typów rozwiązań sieciowych, takich jak MPLS, Ethernet czy 5G. Inteligentne algorytmy analizują parametry łączy w czasie rzeczywistym i kierują ruch do najwydajniejszych dostępnych połączeń.

 

Takie rozwiązanie umożliwia także bezpośrednie połączenie z chmurą. Eliminuje to konieczność kierowania ruchu przez węzeł centralny, co przyczynia się do znaczącej redukcji opóźnień. Chcąc uczynić korzystanie z chmury hybrydowej jeszcze bardziej elastycznym i wydajnym, można zastosować Netia Cloud Tunnel.

 

Obecnie istotne znaczenie ma także automatyzacja i centralizacja administracji. SD-WAN pozwala na centralne definiowanie polityk sieciowych, które są automatycznie stosowane we wszystkich oddziałach firmy. Wprowadzanie zmian w konfiguracji nie wymaga wówczas wykonywania ręcznych działań za każdym razem.

   

Według raportu „The State of Cyber Security 2025” firmy Check Point Software Technologies średnia wysokość okupu przy ataku ransomware w 2024 roku wyniosła 200 tysięcy dolarów. Straty finansowe wynikające z udanego ataku mogą być jednak znacznie wyższe – przykładowo grupa hakerska Dark Angels wymusiła 75 milionów dolarów od jednej z 50 największych firm na świecie.

 

Konsekwencje włamania mogą obejmować też utratę reputacji, paraliż działalności operacyjnej czy problemy z prawem. Cyberprzestępcy atakują właśnie sieci WAN, ponieważ w przypadku powodzenia mogą uzyskać dostęp do zasobów IT organizacji znajdujących się w różnych lokalizacjach.

 

Zabezpieczenie sieci WAN powinno mieć kompleksowy charakter i obejmować kombinację zapór sieciowych, systemów wykrywania i zapobiegania włamaniom oraz bezpiecznych połączeń VPN. Dzięki wielowarstwowej ochronie przełamanie jednego zabezpieczenia lub wykorzystanie podatności nie gwarantuje cyberprzestępcy sukcesu.

 

Warto zaimplementować silne mechanizmy kontroli, które będą zapobiegały nieautoryzowanemu dostępowi do sieci WAN. Obejmuje to uwierzytelnianie wieloskładnikowe, stosowanie silnych haseł czy wdrożenie autoryzacji adaptacyjnej bazującej na analizie ryzyka.

 

Sieć rozległa powinna być też podzielona na mniejsze segmenty. Nawet jeśli cyberprzestępcy uda się pokonać zabezpieczenia, ograniczy to potencjalne szkody. Ułatwia to też zarządzanie politykami bezpieczeństwa i kontrolę dostępu.

 

Duże znaczenie dla poufności przesyłanych danych i ruchu sieciowego ma szyfrowanie. Przechwycenie dobrze zaszyfrowanych danych nie przynosi cyberprzestępcom żadnych korzyści, gdyż nie mogą oni ich wykorzystać. Przydatne będą takie protokoły, jak TLS lub IPsec.

 

Nowoczesne podejście do bezpieczeństwa sieci WAN powinno opierać się na modelu Zero Trust, który zakłada, że żadne połączenie nie jest domyślnie uznawane za bezpieczne. Polega to m.in. na każdorazowej weryfikacji użytkowników i urządzeń przed przyznaniem im dostępów do wybranych zasobów.

 

Skuteczne zabezpieczenie sieci WAN powinno obejmować również monitorowanie i analizę ruchu w czasie rzeczywistym. Można do tego wykorzystać systemy klasy SIEM (Security Information and Event Management) oraz mechanizmy do wykrywania anomalii oparte na sztucznej inteligencji. Pozwala to szybko zidentyfikować podejrzaną aktywność i podjąć stosowne działania.