Każda czynność, wzmianka i informacja na temat firmy, zgodnie z zasadą mówiącą, że „w sieci nic nie ginie”, pozostawiają w internecie trwały ślad. Może on pomóc organizacji w rozwoju lub jej zaszkodzić. Ze względu na dynamiczny rozwój chmury obliczeniowej oraz powszechne wykorzystanie urządzeń IoT ślad cyfrowy każdej organizacji rośnie w bardzo szybkim tempie. Pomagają w tym popularyzacja modelu pracy zdalnej, który nie sprzyja dokładnemu śledzeniu pozostawianego śladu, oraz biznesowa obecność w mediach społecznościowych.

Ślad cyfrowy można podzielić na aktywny i pasywny:

• W skład aktywnego śladu wchodzą informacje na swój temat i dane udostępniane celowo przez organizację: witryna internetowa, aplikacje, treści marketingowe, wysłane e-maile, sprawozdania finansowe czy też zgłoszenia do przetargów.


• Pasywny ślad cyfrowy to informacje dotyczące firmy, na publikacje których organizacja nie ma bezpośredniego wpływu. Są to m.in.: opinie użytkowników, wzmianki o firmie w źródłach publicznych, metadane czy dane techniczne dotyczące infrastruktury IT. Do powstawania pasywnego śladu przyczyniają się również wszelkie działania shadow IT, czyli wykorzystanie przez pracowników niezatwierdzonych w firmie urządzeń i oprogramowania. Jednym z najistotniejszych, a przy tym prawnie chronionym składnikiem śladu cyfrowego, są dane osobowe, hasła oraz adresy e-mail klientów. Odpowiedzialne zarządzanie śladem cyfrowym to jeden z warunków zachowania zgodności z przepisami.

Ślad cyfrowy wpływa na wiele obszarów działalności, w tym na reputację firmy oraz, co nie mniej ważne, na bezpieczeństwo danych.

Organizacje muszą zdawać sobie sprawę z odpowiedzialności, która na nich ciąży w związku z bezpieczeństwem danych Odpowiedzialność zwiększa się wraz z rozwojem firmy i możliwością docierania do coraz większej grupy odbiorców. Publikowane w sieci dane dotyczące firmy mogą nie tylko kształtować opinie na temat marki, ale też ściągać na organizację ataki i próby pozyskania wrażliwych informacji.

W końcu niemal każdy ślad pozostawiony w internecie może pomóc w przeprowadzeniu cyberataku. Każde połączone z siecią publiczną urządzenie jest potencjalnym wektorem ataku. Każdy pracownik, który w internecie nie jest anonimowy, może być podatny na takie ataki jak phishing. Co więcej – nawet każdy fake news może okazać się tragiczny w skutkach dla firmy, nawet jeśli nie ma w nim ani trochę prawdy.

Publikowane w mediach społecznościowych informacje o partnerach biznesowych, stosowanych rozwiązaniach technicznych, nowych produktach i sposobie realizacji usług to cenna baza wiedzy dla oszustów. Zdjęcia biurowych wnętrz, na których widać ekrany monitorów i używane urządzenia IoT, to potencjalne źródło wykorzystywane podczas rekonesansu przed właściwym atakiem. Im więcej hakerzy mogą dowiedzieć się na temat firmy z legalnych źródeł, tym skuteczniej i w krótszym czasie będą mogli odnaleźć podatności i luki w zabezpieczeniach.

Konsumenci są coraz bardziej świadomi zagrożeń występujących w internecie i z coraz większą skrupulatnością dbają o bezpieczeństwo swoich danych. Naturalną konsekwencją są zwiększające się oczekiwania wobec firm w kwestii transparentności. Jako technologie niedalekiej przyszłości wskazuje się blockchain i web 3.0, które mogą pomóc w budowaniu zaufania poprzez decentralizację i anonimizację danych.

Zarządzanie śladem cyfrowym jest także kluczowym elementem strategii odpowiedzialności społecznej i zrównoważonego rozwoju firm. Włączenie śladu cyfrowego w strategie CSR (ang.: Corporate Social Responsibility) oraz ESG (ang.: Environmental, Social and Governance) jest niezbędne w procesie budowy zaufania. Pozwala też zapewnić zgodność z regulacjami dotyczącymi prywatności oraz minimalizować ryzyko związane z cyberzagrożeniami. Prawidłowe zarządzanie danymi jest oznaką społecznej odpowiedzialności i dojrzałości organizacji.

Zarządzanie śladem cyfrowym to skomplikowane i długofalowy proces. To, jak będzie przebiegał, zależy od wielu czynników: sposobu komunikacji firmy z jej odbiorcami, oferowanych produktów cyfrowych, stosowanych technologii czy struktury organizacyjnej. Dobrym początkiem jest dokładna inwentaryzacja wszystkich aktywów – zarówno technicznych, jak i cyfrowych. W identyfikacji luk w zabezpieczeniach oraz słabych punktów systemu zarządzania informacjami mogą pomóc diagramy przepływu danych w organizacji.

Dalsze etapy zakładają wdrażanie procedur, monitorowanie efektów i wprowadzanie zmian w funkcjonowaniu systemu.

Minimalizacja ryzyka wynikającego z pozostawianego w sieci śladu to złożone działanie, będące mieszanką prowadzenia dobrze zorganizowanych kampanii wizerunkowych oraz odpowiedzialnego spojrzenia na przetwarzanie danych i cyberbezpieczeństwo.

Zapewnienie wysokiego poziomu ochrony i zapobieganie wyciekom danych wymagają kompleksowego podejścia do kwestii bezpieczeństwa, trzymania się procedur i wykorzystywania najlepszych dostępnych na rynku rozwiązań cyberbezpieczeństwa, takich jak zapory sieciowe czy dedykowane narzędzia ochrony poczty elektronicznej.

Jakie rozwiązania warto wdrożyć, by minimalizować ryzyko wycieku i kontrolować ślad cyfrowy firmy?

• Regularna zmiana i stosowanie unikalnych haseł oraz monitorowanie baz haseł, pochodzących z wycieków, to podstawa zachowania poufności. Wiele polskich firm wciąż zaniedbuje kwestię spójnej polityki w tym zakresie.


• Powszechną praktyką staje się także stosowanie technologii uwierzytelniania wieloskładnikowego , która zmniejsza ryzyko wycieku danych.


• Pośrednio upublicznieniu informacji zapobiega także szyfrowanie. W przypadku wycieku całej bazy, znajdujące się w niej dane mogą być bezużyteczne dla niepowołanych osób, o ile zostały skutecznie zaszyfrowane.,


• Cykliczne audyty systemu bezpieczeństwa informacji mogą dostarczyć firmie wielu cennych informacji o stanie zabezpieczeń. Pozwolą też ustalić, czy firmowe polityki i procedury są zgodne z obowiązującymi międzynarodowymi standardami. Testy penetracyjne wykryją ponadto obszary zabezpieczeń wymagające pilnej poprawy.


• Stosowanie rozwiązań do brand monitoringu, pozwalających śledzić opinie klientów i wszelkie wzmianki na temat danej firmy. Narzędzia te wspierają działanie Cyber Threat Intelligence poprzez wykrywanie fałszywych stron podszywających się pod markę, fałszywych profili w mediach społecznościowych czy podobnie brzmiących domen, co może być jednym z pierwszych sygnałów o planowanymataku.

Zaawansowane narzędzia do brand monitoringu pozwalają ponadto przeszukiwać dark web, filtrując pojawiające się informacje z uwzględnieniem nazwy marki i innych haseł powiązanych. W ten sposób firma może dowiedzieć się o ewentualnych wyciekach baz danych i innych zagrożeniach oraz analizować ryzyko wystąpienia ataku.

Nie można jednak zapominać, że zarządzanie śladem cyfrowym wykracza daleko poza samo stosowanie technicznych zabezpieczeń. Na ślad cyfrowy całej firmy składają się indywidualne ślady zatrudnionych osób. Każda jest po części odpowiedzialna za zapewnienie bezpieczeństwa przetwarzanych danych i procesów biznesowych. Pozornie niewinne czynności, jak wykorzystanie laptopa firmowego do przeglądania Internetu lub logowanie się do prywatnych kont, mogą przyczynić się do wystąpienia wycieku lub pozostawienia niepożądanych śladów aktywności.

Nawet działania pracowników pod własnym nazwiskiem na prywatnych kontach w mediach społecznościowych mogą wpływać negatywnie na odbiór organizacji wśród klientów. Phishing i inne ataki socjotechniczne, wykorzystujące brak świadomości zagrożeń użytkowników, to wciąż najpopularniejsze rodzaje cyberataków. Obrona przed nimi wymaga jedynie czujności i stosowania zasady ograniczonego zaufania. Firmy powinny więc uświadamiać pracowników w zakresie możliwych zagrożeń, czyli przeprowadzać szkolenia z tzw. security awareness.

Warto pamiętać, że zarządzanie śladem cyfrowym firmy to nie tylko kwestia ochrony danych, ale również budowania zaufania wśród klientów i partnerów. Odpowiednie procedury oraz cykliczne audyty pozwalają redukować ryzyko cyberzagrożeń. Wsparcie wyspecjalizowanych usług, takich jak te oferowane przez Netię, pozwoli z kolei na dostosowanie strategii do aktualnych wyzwań bezpieczeństwa. Jako jeden z liderów rynku rozwiązań cyberbezpieczeństwa, obsługujący setki tysięcy klientów indywidualnych oraz korporacyjnych, zwracamy szczególną uwagę na ślad cyfrowy oraz konsekwencje naszych działań. Mamy w swojej ofercie wiele usług i narzędzi (np. CTI), które mogą przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa firmowego. Część z nich jest dostępna w wygodnym modelu abonamentowym – przyjaznym dla firmowego budżetu.